2010 yılında dünyada yapılan doğrudan yabancı yatırımların (DYY) %16,2’si bilgi ve iletişim teknolojileri sektörüne yapılmıştır. Türkiye’ye baktığımızda bu oran 2010 yılında %12,5’lar seviyesindedir. Dolayısıyla bu sektör Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırımlar içerisinde önemli bir yere sahiptir. 2010 yılında küresel DYY projelerinin %5,7’si ve Türkiye’ye gelen projelerin %4,2’si yazılım geliştirme ve AR-GE alanlarında gerçekleştirilmiştir. İzmir’de son yıllarda bu sektöre yüksek miktarda yerli ve yabancı sermaye girişi olmuş, sektördeki firma sayısı hızla artmıştır. Bu artışın sebebi iç pazardaki talebin canlanması, nitelikli işgücü arzının artışı ve altyapının iyileştirilmesidir. İzmir 9 üniversitesi ve çok sayıda meslek yüksek okuluyla işgücü piyasasını beslemektedir. İzmir’deki işgücünün nitelikli olmasının yanında İstanbul ve Ankara’daki muadillerine göre daha rekabetçi ücret koşullarında çalışmaktadır. Ayrıca İzmir’de kurumsal firmalarda işten ayrılma oranı İstanbul ve Ankara’daki muadillerine göre oldukça düşüktür. Bunun sebebi beyaz yakalıların şehre ve firmaya aidiyetlerinin yüksek olmasıdır. Son yıllarda sayısı artan teknoparklar firmalar için diğer bir teşvik edici unsurdur. Bu alanlar BİT firmaları için bir nevi vergi cennetidir. Bütün bu faktörler İzmir’i BİT firmaları için uygun bir lokasyon haline getirmektedir.
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Altyapısı
Bilgiye erişim donanım ve internet altyapısı penetrasyonu ile ölçümlenmektedir. Bu alanda TÜİK tarafından her yıl düzenli olarak ‘Hanelerde ve İşyerlerinde Bilişim Teknolojileri Kullanımı’ başlıklı istatistikler yayınlanmaktadır. Bu çalışmaların son üç yıllık perspektifine bakıldığında donanım ve internet penetrasyonu hakkında Türkiye geneline ait bilgilere ulaşmak mümkündür. Donanım açısından bakıldığında mobil telefonların ülkede en önemli potansiyele sahip olduğu ve artış gösterdiği bunun yanında sabit telefonlarda düşüş olduğu; benzer bir eğilimin taşınabilir bilgisayarlarda artışa karşılık masaüstü bilgisayar oranındaki azalma ile gerçekleştiği görülmektedir. Aynı eğilim internete bağlı mobil telefon oranındaki artışla da desteklenmektedir. Bu durum, tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de mobil uygulamaların önem kazanacağına işaret etmektedir.
İnternete erişim için kullanılan bağlantı türü incelendiğinde pazara xDSL’in hakim olduğu ancak azalma eğilimine girdiği, diğer yandan yüksek hızlı interneti olanaklı kılan kablonet ve fiber bağlantıların yükseldiği görülmektedir.
İzmir, geniş bant internet altyapısı kullanımında Türkiye pazarının yaklaşık %70’ini elinde bulunduran TTNET’in (bkz. TBK 2011 Faaliyet Raporu) 2010 yılında yaptırdığı pazar araştırması verilerine göre %41,1’lik bir penetrasyon oranı göstermektedir. İzmir; İstanbul (%58,2) ve Ankara’dan (%46,7) sonra üçüncü sıradadır. TTNET’in yanı sıra Turkcell Superonline İzmir’de 2011 yılı sonu itibariyle 140 bin eve 1000 Mbps’e varan hızlarda fiber internet götürmeye yönelik altyapı çalışması yürütmüştür.
- Sektörde 1295 adet firma faaliyette
- Bu firmaların yıllık geliri 390 milyon dolar
- Bu firmalar 9343 kişi istihdam ediyor
- İşten ayrılma oranı (attrition rate) %5 civarında
|
Faaliyete Başlama Tarihi: 2009 Çalışan Sayısı: 850 Faaliyet Alanı: İletişim, Altyapı ve Çağrı Merkezi |
|
Faaliyete Başlama Tarihi: 1994 Çalışan Sayısı: 200 Faaliyet Alanı: : Mobil İletişim, Bölgesel Merkez |
|
Faaliyete Başlama Tarihi: 2006 Çalışan Sayısı: 80 Faaliyet Alanı: Mobil İletişim, Data Center |
|
Faaliyete Başlama Tarihi: 2012 Çalışan Sayısı: 750 Faaliyet Alanı: Dijital Arşivleme (Vodafone ve TurkTelekom’un Arşivlerinin Dijitalleriştirilmesi) |
|
Faaliyete Başlama Tarihi: 2012 Çalışan Sayısı: 200 Faaliyet Alanı: MENA Bölgesi Bölgesel Ar-Ge Merkezi |
|
Faaliyete Başlama Tarihi: 2011 Çalışan Sayısı: 20 - 25 Faaliyet Alanı: Yazılım Geliştirme ve Danışmanlık Hizmetleri |
|
Faaliyete Başlama Tarihi: 1991 Çalışan Sayısı: 60 Faaliyet Alanı: Yazılım |
- İdari bilimler, tıp ve mühendislik fakültelerine sahip üç devlet, altı özel olmak üzere dokuz üniversite
- Yılda yaklaşık 16.000 mezun
- 102.282 öğrenci
- Türkiye’nin 2 Teknoloji Üniversitesinden bir tanesi: İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE)
- İYTE bünyesinde İZKA desteğiyle oluşturulan Türkiye’nin en büyük kuluçka ve inovasyon merkezi
- Farklı sektörlere nitelikli işgücü sağlayan pek çok meslek yüksek okulu
| 2011-2012 Dönemi | Dokuz Eylül Üniversitesi | Ege Üniversitesi | İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü | İzmir Ekonomi Üniversitesi | YaşarÜniversitesi | ||||||||||
| Lisans | Master | PhD | Lisans | Master | PhD | Lisans | Master | PhD | Lisans | Master | PhD | Lisans | Master | PhD | |
| Bilgisayar+ Yazılım Mühendisliği | 64 | 7 | - | 103 | 11 | 3 | 42 | 5 | - | 106 | - | - | 60 | 4 | - |
| Elektrik -Elektronik Mühendisliği | 33 | 13 | 2 | 50 | 5 | 1 | 34 | 8 | 4 | - | - | - | 4 | 1 | - |
| Makine Mühendisliği/ Endüstri Sistemleri Mühendisliği | 181 | - | - | 59 | 9 | 5 | 19 | 12 | 4 | 55 | - | - | - | - | - |
| TOPLAM | 278 | 20 | 2 | 212 | 25 | 9 | 95 | 25 | 8 | 161 | 0 | 0 | 64 | 5 | 0 |
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (Tgb-Teknopark)
İleri teknoloji kullanan ya da yeni teknolojileri geliştirmeye yönelik hedefleri olan firmaların, belirli bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü ya da AR-GE merkez veya enstitüsünün olanaklarından da yararlanarak, teknoloji veya yazılım geliştirdikleri ve üretebildikleri, teknolojik bir buluşu ticari bir ürün, yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdikleri, akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği site veya bu özelliklere sahip alanlar teknopark olarak tanımlanmaktadır.
Teknoloji geliştirme bölgelerinin sağladığı avantajlar
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan firmalar üniversite ve araştırma kurumları ile birlikte ortak çalışma imkânı da bularak aşağıdaki avantajlardan yararlanabilmektedir:
- Yazılım geliştirme ve AR-GE faaliyetlerinden elde edilen kazançlar 31 Aralık 2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaftır.
- TGB içinde üretilen uygulama yazılımlarının satışı 31 Aralık 2023 tarihine kadar KDV’den muaftır. Bunlara sistem yönetimi, veri yönetimi,
- Bölgede çalışan, AR-GE ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Muafiyet kapsamındaki destek personeli sayısı AR-GE personeli sayısının % 10’unu aşamaz.
- İşletmeler, bölgede başlatıp sonuçlandırdıkları AR-GE projeleri sonucu elde ettikleri teknolojik ürünün üretilmesi için gerekli yatırımı, yönetici
| Teknoparktaki Vergi İndirim ve İstisnaları | Teknoparkİçi | Teknopark Dışı | |
| Kurumlar/Gelir Vergisi | 0% | Kurumlar Vergisi:20% Gelir Vergisi: 15%-35% | |
| KDV | 0% | 8%-18% | |
| Personel Ücretleri | Gelir Vergisi | 0% | 15%-35% |
| Sosyal Güvenlik Primleri (İşçi Payı) | 14% | 14% | |
| Sosyal Güvenlik Primleri (İşveren Payı) | 9,75% | 19,5% | |
| İşsizlik Sigortası Ödemeleri | 2%- 3% | 2%- 3% | |
| Damga Vergisi | 0 | 0,5%- 0,1% | |
www.iztekgeb.com
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü bünyesinde
- İçlerinde Accenture, Siskon, Netsis gibi lider firmalarında yer aldığı 80’in üzerinde Ar-Ge ve yazılım firmasını barıdırıyor.
- Türkiye’nin en büyük kuluçka ve inovasyon merkezi bölgede yer alıyor.
- İZTEKGEB’de bulunan Ar-Ge ofi 10 USD/m2 aylık kira bedeli ve 4 USD/m2 aylık işletme gideri (bakım, onarım, temizlik, güvenlik, su vb hizmetler)
- İZTEKGEB’de uzun vadeli olarak yer almak isteyen firmalara yönelik Yap-Kullan-Devret modeli (ihtiyaç fazlası kısımlar gelir amaçlı kiraya verilebilir) uygulanıyor.
Detaylı bilgi için bkz: //www.investinizmir.com/tr/html/150/IZTEKGEB
Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesi (DEPARK)
depark.deu.edu.tr
Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesinde
- Bilişim ve Sağlık Ar-Ge’si alanlarında uzmanlaşmış iki tematik teknopark
- Türkiye’nin hastane ile tam entegrasyona sahip ilk tematik sağlık teknoparkı
- Türkiye’nin en büyük kamu Ar-Ge yatırımı olan İzmir İleri Biyomedikal Ar-Ge Merkezine sahip
- DEPARK’ta bulunan Ar-Ge ofisleri: 25 TL/m2 aylık kira bedeli ve 10 TL/m2 aylık işletme gideri (bakım, onarım, temizlik, güvenlik, su vb hizmetler)
- DEPARK’ta uzun vadeli olarak yer almak isteyen firmalara yönelik Yap-Kullan-Devret modeli
Detaylı bilgi için bkz: //www.investinizmir.com/tr/html/895/DEPARK
İzmir Bilim Park
www.izmirbilimpark.com.tr
İzmir Ekonomi Üniversitesi bünyesinde
- Menderes Tekeli Organize Sanayi Bölgesi içerisinde
- Çevresindeki sanayi tesisleri ile tam entegre
- 22.897 m2 alan üzerinde kurulmuş
- Bilişim, biyoteknoloji ve tarım firmalarına hizmet vermekte
- İzmir’de kurulan ilk kuluçka merkezi Embryonix
Detaylı bilgi için bkz: //www.izmirbilimpark.com.tr/
